Adana(CA) Sözlük

Medyadaki eşsiz Adana düşkünlüğünün (Yemekteyiz, Adanalı, Canım Ailem, Avrupa Yakası...) ardından insanların Adanalıları anlamadığını düşündüm. Neden mi? Çünkü pek çok kelime bilinmemekte. Aslında anlama kelime bağlamında pek anlaşılmayabilir. Neyse orası fazla karıştırılmasın.

Adanalılar kendi çevrelerinde kendi kelimeleriyle kendilerini ifade etmeye çalışmaktadır. Bu türetilen kelimeleri bildikten sonra Adanalıyı anlamak daha kolay olacaktır. Şirincikten kelimelerdir bunlar :).

İşte Sizlere Adana Sözlüğü:

Abov : Aman.
Çimmek : Yıkanmak (Ör: Ganala gidek çimek mi lan? - Su kanalına gidip yüzelim mi arkadaşım?).
Kındırmak : Aralamak (Ör: Lan gardaş yandık galan şu gapıyı kındır azcık - Çok sıcak oldu arkadaşım kapıyı biraz aralar mısın lütfen?).
Küncü : Susam (Ör: Dezzeoğlu bu nasıl kazangevrek! Hemi gıllik hemide küncüsü az - Sayın simit satıcısı bu nasıl simit? Hem küçük hem de susamları az).
Zibil : Çok, aynı zamanda çöp anlamına gelir.
Mintan : Gömlek.
Gıllik : Küçük, minik.
Kele, Galan, Taman : Cümlelerin sonuna gelir. Cümle tamamlayıcısı kıvamında kullanılır.
Cüllük : Civciv.
Helke : Kova.
Cıncık : Cam.
Dinelmek : Ayakta durmak.
Geçek : Geçelim.
Dönek : Dönelim.
Binek : Binelim.
He : Evet.
Çerdek : Çekirdek, ayçiçeği, günebakan.
Aşörtmen : Eşofman.
Dam : Çatı.
Bocit : Bakır sürahi.
Zibillik : Çöplük.
Hayma : Damlarda asma dallarının toplandığı çardak.
Araya Gitmek : Ziyan olmak.
Davşan : Tavşan.
Gıran : Yaramaz çocuk.
Allöş : Şaşırma nidası olarak kullanılır.
Çul : Kilim, yer yaygısı.
Peşkir : Havlu.
Galan : Bundan sonra.
Galle : Kasa, içine para konan çekmece.
Zıypmak : Kaymak (Ör: ayağı zıypan gıran yere düştü - Ayağı kayan çocuk yere düştü).
Eke : Kibirli, ukela, bilmiş bilmiş konuşan, kimseyi beğenmeyen.
Ziplemek : Saplamak.
Cıbartmak : Birinin çıplak yerine vurunca orayı kızartmak, yakmak.
Cıbarmak : Vurulan yerin kızarması.
Gıcık Almak : Gıcık olmak.
Gulle : Misket, bilye.
Dakkalık Gulle : Atışlarda kullanılan misket.
Devrisi Gün : Sonraki gün.
Beriki Gün : Önceki gün.
Duzsuz : (Tuzsuz) Lüzumsuz insan, tüm gıcık özellikleri bünyesinda barındıran insan her türlü durum için kullanılabilir.
Ondan Kertim : Ondan sonracığıma.
Yazı : Tarla.
Yuka : Sığ, yüksek ya da derin olmayan.
Comca : Kepçe.
Avel : Aptal.
Bayaktan : Az önce.
Bider : Tohum.
Banadura : Domates.
Cılk : Çürük.
Cere : Kulplu testi.
Cibiliyet : Geçmiş.
Dulda : Sığınak, kuytu yer.
Döş : Göğüs.
Enik : Köpek yavrusu.
Eşgi : Ekşi.
Esvap : Çamaşır.
Essah : Sahi.
Mısmıl : Müsait.
Taka : Pencere.
Dıkılmak : İçeri girmek.
Lenger : Bakır, genişçe tabak.
Celfin : Genç Tavuk.
Düve : Genç inek.
Kuskun : Eşeklerin semerin üzerinde tutmaya yarayan kalçasını dolanan geniş bant şeklinde kuşak.
Köşker : Ayakkabı tamircisi.
Gadasını Almak : Günahlarını almak.
Nahal Geldin : Ne zaman geldin.
Anarya : Geri alma.
Vırrığı Yelli : Aklı bir karış havada.


Eli Eğri : Hırsız.
Malıyla Malamat Olmak : Parasıyla rezil olmak.
Yüzü Astarından Pahalı Olmak : Getireceği kardan daha fazla zarar gelmesi.
Epey Cıncık Kırdı : Potkırmak.
Mart Sıpası : Yerinde duramayan.
Ziv Ziv Gezmek : Boş boş gezmek.
Eşkere Konuşmak : Boş yere konuşmak.
Mezhebi Geniş : Her şeye uyan.
Ağzı Pis : Küfürbaz.
Gece Mitilde Yatar Dündüz Çalım Satar : Durumuna bakmadan caka satmak.
Ağzının Domarışından Omar Diyeceğini Anlamak : Söyleyeceği şeyi hareketlerinden anlamak.
Gel Gelelim Çam Kertmesi : Gelelim kurufasulyenin faydasına.
Mitili Atmak : Yerleşmek.
Mukufuna Varmak : Anlamak.
Anasına Sarımsak, Babasına Soğan : Sıradan.
Göz Görgüsü Ne Oldum Delisi : Sonradan görme.
Ne Ondurur Ne Öldürür : Ne durumunu iyileştirir ne de çok kötüleştirir.
Gözünden Sürmeyi Çekmek : Kurnazlık.
Nuh Nebi'den Kalma : Çok eskiden kalma.
Aydan Arı, Günden Duru Olmak : Parlamak.
Oklava Yutmuş Yılan Gibi : Eğilmekte zorlanıyor gibi görünmek.
Havsalası Almamak : Anlayamamak.
Pel Pel Bakmak : Garip garip bakmak.
İt Kılı Potsal Bağı : Bir işe yaramaz.
Poyrazdan Alıp Yele Vermek : Harvurup harman savurmak.
Cinleri Başına Ağmak : Delirecek şekilde kızmak.
Sepeti Seyrek : Ağzında lafı tutamamak.
Çalıyı Tepesinden Sürmek : Ön yargılı olmak.
Kanı Soğuk : Az konuşan, sessiz.
Sütü Bozuk : Şerefsiz.
Köküne Acı Soğan Doğramak : Kökünü kazımak.
Tilkiye Tavuk Güttürmek : Olmayacak işi yapmak.
Kuru Derede Sele Gitmek : Olmayacak duruma düşmek.
Un Çuvalı Gibi Tozar : Kendi kendine kızıp durmak, köpürmek.
Dussuz Dussuz Konuşmak : Salak salak konuşmak.
Elem Eşkere : Açıkça.
Yayan Yapıldak Yola Düşmek :Yalın ayak, başı açık yola düşmek.
Kuskunu Düşük : Rüküş veya salaş giyinmiş.